Wytyczne NICE dotyczące leczenia egzemy i zakażeń wtórnych

Egzema, to grupa schorzeń o podłożu dermatologicznym, które predysponują do rozwoju wtórnych nadkażeń bakteryjnych. W 2021 roku ukazała się aktualizacja nowych wytycznych NICE dotyczących postępowania w terapii egzemy i związanych z nią infekcji, wraz z zaleceniami dotyczącymi stosowania antybiotyków.

Narodowy Instytut Zdrowia i Opieki (ang. The National Institute of Health and Care Excellence - NICE) zaktualizował wytyczne dotyczące leczenia wtórnych zakażeń bakteryjnych w przypadku egzemy. Nowe wytyczne mają na celu ulepszenie sposobu stosowania antybiotyków oraz redukcję występowania na nie oporności, co przyniesie korzyści pacjentom cierpiącym na to schorzenie.

Egzema to niezakaźne schorzenie dermatologiczne, które charakteryzuje się swędzeniem, wysypkami, plamami, pęcherzami, przy czym najczęstszym objawem jest suchość skóry. Egzema może pojawić się już w pierwszych tygodniach życia, ale zdarzają się również przypadki rozwoju tego schorzenia nawet w drugiej dekadzie życia. Egzema ma tendencję do okresowych zaostrzeń, podczas których objawy mogą być szczególnie uciążliwe i trwać kilka dni lub nawet tygodni¹.

Wtórne zakażenia bakteryjne mogą wystąpić w wyniku uszkodzenia bariery ochronnej skóry w obszarach zmienionych chorobowo, prowadząc do zaczerwienienia, podwyższonej temperatury, występowania krost oraz opryszczki. Poniżej przedstawiamy aktualizację zaleceń dotyczących leczenia zaostrzeń oraz infekcji wtórnych u pacjentów z egzemą, przygotowaną przez NICE².

Zalecenia dotyczące leczenia egzemy:

1. Podstawowe leczenie egzemy obejmuje stosowanie miejscowych kortykosteroidów oraz emolientów, szczególnie w przypadku zaostrzenia stanu zapalnego.
2. Należy pamiętać, że:

• Wtórne zakażenia bakteryjne mogą objawiać się sączącymi się ranami, krostami, strupami, brakiem reakcji na leczenie, szybkim pogarszaniem się stanu zmian skórnych, gorączką i złym samopoczuciem.
• Zaostrzenia egzemy nie zawsze jest skutkiem zakażenia bakteryjnego i nie zawsze reaguje na antybiotyki.
• Egzema może być zainfekowana klinicznie, chociaż często jest zasiedlona przez bakterie.
• Wyprysk opryszczkowy (tzw. egzema herpeticum) to jedna z postaci, jaką może przybrać zakażenie wirusem opryszczki

3. Podczas pierwszej wizyty, rutynowo nie pobiera się próbki skóry do badań mikrobiologicznych w przypadku egzemy z wtórnym zakażeniem bakteryjnym.
4. W przypadku pacjentów o ogólnie dobrym stanie i wtórnym zakażeniem bakteryjnym egzemy, terapia antybiotykowa miejscowa lub doustna nie jest rutynowo stosowana.
5. Gdy rozważa się podanie antybiotyku pacjentom z ogólnie dobrym stanem i wtórnym zakażeniem bakteryjnym egzemy, istotne jest uwzględnienie kilku kwestii przy wyborze między antybiotykiem miejscowym a doustnym.

• Preferencje dotyczące stosowania miejscowego lub doustnego
• Stopień nasilenia infekcji. Należy pamiętać, że antybiotyk miejscowy jest bardziej odpowiedni w przypadku zlokalizowanych i łagodniejszych przypadków, podczas gdy antybiotyk doustny może być bardziej odpowiedni w przypadku szeroko rozpowszechnionej lub ciężkiej infekcji.
• Możliwe działania niepożądane
• Warto zwrócić uwagę na stosowanie antybiotyków miejscowych w przeszłości, gdyż ich długotrwałe lub często powtarzane stosowanie może prowadzić do wytworzenia oporności na antybiotyki.

6. Terapia antybiotykowa doustna jest zalecana szczególnie u pacjentów o ogólnie złym stanie, którzy mają wtórne zakażenie bakteryjne.

    

Zalecenia dotyczące etapu ponownej oceny²:

• Jeśli stan pacjenta z egzemą z wtórnym zakażeniem bakteryjnym pogarsza się lub objawy nie ustępują po zakończeniu antybiotykoterapii, zaleca się ponowną ocenę.
• W przypadku pacjentów z egzemą z wtórną infekcją bakteryjną, u których objawy pogarszają się lub nie ustępują, warto rozważyć pobranie wymazu ze skóry do dalszego badania mikrobiologicznego.  
• W przypadku pacjentów z nawracającą egzemą z wtórnym zakażeniem bakteryjnym, zaleca się pobranie wymazu ze skóry do badania mikrobiologicznego oraz rozważenie pobrania wymazu z nosa.

• Po pobraniu wymazu ze skóry do badania mikrobiologicznego, zaleca się ponowną ocenę wyboru antybiotyku oraz jego modyfikację w oparciu o uzyskane wyniki, jeśli nie nastąpiła poprawa.

   

Wytyczne dotyczące wyboru antybiotyku: