Zmieniająca się wizja żywienia dzieci: Najnowsze trendy i przyszłe kierunki

Wstęp 

Ostatnie lata przyniosły duże zmiany w dziedzinie żywienia i zdrowia dzieci. Proces globalnych przemian w temacie zdrowia i dobrego samopoczucia istotnie wpłynął również na dzieci, ale równocześnie zaobserwowano znaczący postęp w badaniach nad prewencją chorób oraz poprawą ogólnego stanu zdrowotnego. 

Począwszy od nowatorskich badań, które ujawniły nowe informacje na temat ludzkiego mleka, programowania metabolicznego, mikrobiomu, zapobiegania alergiom i immunomodulacji, do praktycznych zastosowań, które pozwoliły na zmianę nawyków żywieniowych w celu zapewnienia lepszej odporności i zrównoważonego rozwoju. 

Lata pandemii przyniosły wyzwania w zakresie kontroli infekcji i zapobiegania chorobom. Jednocześnie uwypukliły obszary związane ze zdrowiem, układem immunologicznym, suplementacją i żywieniem dzieci. Ponownie skupiono się na tym, co jedzą dzieci i na tym, jak dbać o ich zdrowie. 

Podczas 99. warsztatów Nestle Nutrition Institute, pt. "Zmieniająca się wizja żywienia dzieci: Najnowsze trendy i przyszłe kierunki", które odbyły się w Rijadzie w Arabii Saudyjskiej, przeanalizowano najnowsze trendy w żywieniu dzieci. Omówiono m.in. trendy żywieniowe, wpływ wczesnego żywienia na długoterminowe zdrowie oraz badania nad mlekiem matki. 

Omówiono również zapobieganie alergiom, dietę i mikrobiom, immunomodulację oraz nowe badania nad oligosacharydami (HMO) i wcześniactwa dzieci z ciąż mnogich. Aby jeszcze bardziej uwzględnić zmieniający się scenariusz praktyki klinicznej, warsztaty rozszerzono o tematykę transformacji cyfrowej w ochronie zdrowia i sposobów zwiększenia skuteczności zaangażowania pacjentów w tym nowym środowisku. 

Wnioski wyciągnięte z wykładów i dyskusji są niezwykle wartościowe dla pracowników służby zdrowia, wspierając ich wysiłki w zakresie poprawy zdrowia dzieci zarówno teraz, jak i w przyszłości. 

Najnowsze trendy w terapii alergii pokarmowych: Co warto wiedzieć? 

Czy można zapobiec alergii pokarmowej u dzieci? 

"Prof. dr hab. med. Hania Szajewska, Warszawski Uniwersytet Medyczny, przygląda się dowodom, czy dostosowanie wytycznych przyczyniło się do lepszych wyników w zapobieganiu alergiom pokarmowym u dzieci.

Alergie pokarmowe stanowią znaczne obciążenie zarówno dla rodzin, jak i systemów opieki zdrowotnej. Na przykład, aż 92% rodziców dzieci cierpiących na alergię pokarmową twierdzi, że zawsze lub czasami odczuwa lęk związany z bezpieczeństwem swojego dziecka. 

Częstość występowania alergii pokarmowych rośnie w krajach rozwiniętych, podczas gdy dane z krajów rozwijających się są mniej jednoznaczne. Przyczyny tego wzrostu są wielorakie, a różne hipotezy wskazują na czynniki takie jak higiena, niewielką różnorodność biologiczną czy wpływ krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych. Wzrost ten może być częściowo spowodowany większą świadomością oraz zmianami w praktykach związanych z diagnozowaniem i raportowaniem danych. 

Wcześniejsze wytyczne dotyczące alergii pokarmowych skupiały się głównie na grupach wysokiego ryzyka, zachęcając do unikania alergenów pokarmowych w celu zarządzania ryzykiem. Obecne wytyczne dotyczą zarówno populacji ogólnej, jak i grup wysokiego ryzyka. Oceniają indywidualne ryzyko niemowląt i zachęcają do aktywnego wprowadzania alergenów, zamiast ich unikać. 

Jednak praktyka nie zawsze jest zgodna z oficjalnymi wytycznymi. W Stanach Zjednoczonych dane wskazują, że jedynie 29% pediatrów i 64% alergologów w pełni stosuje aktualne wytyczne dotyczące wprowadzania orzeszków ziemnych. 

               | Alergie pokarmowe są coraz częstszym zjawiskiem w krajach wysoko rozwiniętych 

Dane pochodzące z Australii sugerują, że wcześniejsze wprowadzenie orzeszków ziemnych przed szóstym miesiącem życia nie zmniejszyło ryzyka alergii na ten produkt w różnych populacjach. Chociaż niższe ryzyko alergii na orzeszki ziemne zaobserwowano u niemowląt o pochodzeniu australijskim, ale nie wśród dzieci o pochodzeniu wschodnioazjatyckim. 

Ostatnie badania dotyczyły wpływu wprowadzenia białka mleka krowiego na ryzyko wystąpienia alergii na mleko krowie. Nie ma spójności w danych, pomimo że ryzyko wystąpienia CMA jest wyższe, jeśli mleko zostanie wprowadzone przed 12. tygodniem lub po 6. miesiącu życia. Dlatego potrzebne są dalsze badania. 

W niektórych krajach dostępne są produkty zawierające pojedyncze dawki alergenów. Jednak potrzebne są dalsze badania, aby ustalić optymalny czas i dawkę wprowadzania alergenów pokarmowych, najlepsze mechanizmy zapobiegania alergii oraz skuteczność strategii zapobiegania alergii pokarmowej. 

Dieta i mikrobiom: związek z alergią 

Gary Wong z Chińskiego Uniwersytetu w Hongkongu omawia kluczową rolę mikrobioty jelitowej w rozwoju alergii.

Alergie są wynikiem złożonych interakcji czynników biologicznych, z czynnikami genetycznymi, epigenetycznymi i środowiskowymi w tym żywności, drobnoustrojów, zanieczyszczeń i mutacji polimorfizmu pojedynczego nukleotydu (SNP). Czynniki te prowadzą do transkrypcji określonych genów, które kształtują odpowiedź układu odpornościowego. 

W ostatnich dziesięcioleciach nastąpił dramatyczny wzrost występowania alergii pokarmowych, co czyni zapobieganie im kluczowym obszarem zainteresowania. Przykładowo, w Hongkongu liczba hospitalizacji z powodu anafilaksji wzrosła o 100% w latach 2009-2019, przy czym alergie pokarmowe stanowiły prawie wszystkie przypadki przyjęć dzieci. 

Indukcja tolerancji alergenów zazwyczaj odbywa się poprzez doustne wprowadzanie, a nie przez ekspozycję skórną. Składniki odżywcze wchodzą w interakcje z drobnoustrojami i metabolitami w organizmie niemowlęcia, oraz z czynnikami środowiskowymi, kształtując w ten sposób immunologiczną odpowiedź na alergeny. 

Istnieją dowody na to, że spożywanie długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny N-3 w okresie ciąży i wczesnego dzieciństwa może zmniejszać ryzyko wystąpienia astmy lub świszczącego oddechu u dzieci. Istnieją dowody sugerujące, że inne związki takie jak krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, błonnik pokarmowy i oligosacharydy mleka ludzkiego, mogą mieć potencjał w modulowaniu wczesnego układu odpornościowego, prowadząc do zmniejszenia występowania późniejszych alergii, w tym alergii pokarmowych i egzemy. 

               | W ciągu ostatnich dziesięcioleci obserwowany jest dramatyczny wzrost występowania alergii pokarmowych, co czyni zapobieganie im kluczowym obszarem zainteresowania.

Wśród dzieci zamieszkujących tereny miejskie odnotowuje się wyższe wskaźniki alergii niż u dzieci na obszarach wiejskich. Zasugerowano, że wysoki poziom maślanu i propionianu, które występują w środowisku wiejskim, chronią przed alergiami. Dobre odżywianie we wczesnym okresie życia może przyczynić się do utrzymania zdrowego mikrobiomu i promowania korzystnych metabolitów bakteryjnych. 

Zrozumienie czynników środowiskowych i żywieniowych, które przyczyniają się do występowania alergii oraz poznawanie ich oddziaływania wzajemnego, pomoże nam w zmniejszaniu ryzyka rozwoju alergii w przyszłości.

Kliniczne zastosowanie nowych technologii: postępy w dziedzinie opieki zdrowotnej 

Korzyści i wyzwania: cyfrowe technologie w opiece zdrowotnej 

"W następnej dekadzie będziemy świadkami znacznie większej liczby zastosowań technologii cyfrowej w opiece zdrowotnej" - mówi Guilherme Rabello z Uniwersytetu w São Paulo, Brazylia.

Obecnie używamy technologii do wszystkiego, od e-aptek po zdalne monitorowanie pacjentów i oceny stanu zdrowia pacjentów. WHO podkreśla, że technologia cyfrowa ma ogromny potencjał do wspierania systemów opieki zdrowotnej we wszystkich krajach, jednak interakcja międzyludzka powinna pozostać podstawowym elementem opieki. 

W krajach rozwiniętych urządzenia elektroniczne, służące do pomiarów zdrowotnych (wearable tech), szybko zdobywają popularność, umożliwiając użytkownikom korzystanie z inteligentnych zegarków (smartwatchy) i innych sensorów, które dostarczają cennych informacji na temat zdrowia, aktywności oraz innych istotnych czynników. Technologia ta może również być wykorzystywana do skutecznego monitorowania stanu zdrowia. Lekarze są świadomi istnienia tej technologii, ale nie wykorzystują jej jako narzędzia do kontrolowania stanu zdrowia pacjentów. 

Pandemia przyczyniła się do dynamicznego rozwoju telemedycyny w dziedzinie opieki zdrowotnej. Zapewnienie pacjentom dostępu online do informacji i wsparcia w obszarach takich jak odżywianie i dobre samopoczucie może znacząco poprawić jakość życia. Pozwala to pacjentom skutecznie radzić sobie z chorobami w domowym zaciszu, unikając konieczności hospitalizacji lub opieki domowej. 

               | Interakcja międzyludzka powinna pozostać podstawowym elementem opieki. 

Aby jak najlepiej wykorzystać technologię cyfrową, lekarze muszą być elastyczni i zaangażowani we wzmacnianie pozycji pacjentów. Wspólne podejście do rozwiązywania problemów może zastąpić tradycyjną relację lekarz-pacjent, umożliwiając większą współpracę i zaufanie. Zwalczanie dezinformacji z niewiarygodnych źródeł stanowi duże wyzwanie dla pracowników służby zdrowia. 

Zastosowanie technologii cyfrowej w opiece zdrowotnej przynosi liczne korzyści zarówno jako samodzielne narzędzie, jak i w połączeniu z tradycyjnym podejściem. Nadchodząca dekada przyniesie wiele obiecujących zmian, możliwych do wdrożenia dzięki nowym technologiom, które mają potencjał do znaczącej poprawy wszystkich aspektów opieki zdrowotnej. 

Cyfrowe konsultacje, rzeczywiste połączenia: Skuteczne wirtualne zaangażowanie w telemedycynie

Marvin Olaes przedstawia skuteczne strategie dla lekarzy, mające na celu zapewnienie efektywności i dostępności telemedycyny. 

Pracownicy służby zdrowia powinni wykorzystywać technologię i stale podnosić swoje umiejętności, aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie. Dzięki temu opieka zdrowotna może być bardziej dostępna, efektywna i skuteczna. 

Aby budować wiarygodność i zwiększać zaangażowanie, istotne jest uwzględnienie zarówno wizerunku zewnętrznego, jak i wewnętrznego etosu. Jak pacjenci postrzegają wiarygodność pracowników służby zdrowia zarówno w kontekście telemedycyny, jak i poza nią? 

Czynniki zewnętrzne obejmują interakcje, opinie przekazywane przez pacjentów, rekomendacje i recenzje online, a także polecenia lekarzy i referencje akademickie. Publikowanie treści i rekomendacji online lub w mediach społecznościowych może pomóc w nawiązaniu kontaktu z odbiorcami i budowaniu społeczności. 

               | Aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie, pracownicy służby zdrowia powinni aktywnie korzystać z  technologii i stale doskonalić swoje umiejętności. 

Wykorzystanie technologii może pomóc lekarzom zmaksymalizować satysfakcję pacjentów i poprawić ich doświadczenia. W tym celu lekarze mogą wybierać platformy i funkcje dostępne w ramach telemedycyny oraz korzystać z wysokiej jakości sprzętu audiowizualnego. 

Podczas konsultacji telemedycznej istotne jest nawiązanie relacji, aby pomóc zwalczyć bezosobowość spotkania online. Krótkie, towarzyskie otwarcie, takie jak pozytywny komentarz lub pytanie o preferowane zwracanie się do pacjenta, może stworzyć przyjazną atmosferę. 

Aby skutecznie przekazywać informacje, zaleca się używanie klarownego, zrozumiałego języka poprzez opowiadanie historii. Używanie pomocy wizualnych lub pisemnego czatu może być szczególnie pomocne dla niektórych pacjentów. Istotne jest zadawanie pytań, aby upewnić się, że pacjent zrozumiał przekazywane informacje. 

Wnioski 

Wielki postęp został osiągnięty w promowaniu zdrowych nawyków i odżywiania dzieci, jednak nadal napotykamy trudności, które uniemożliwiają nam osiągnięcie celów. Pandemia i niestabilność ekonomiczna utrudniły walkę zarówno z hamowaniem wzrostu u dzieci jak i marnowaniem jedzenia, podczas gdy problem nadwagi i otyłości rozprzestrzenia się na całym świecie. 

Nasza wiedza na temat wpływu żywienia we wczesnym okresie życia na zdrowie dziecka ciągle się pogłębia. Rozumiemy coraz bardziej złożone związki między odżywianiem matki, karmieniem piersią a rozwojem mikrobiomu niemowlęcia. Bez wątpienia pojawi się jeszcze wiele ekscytujących odkryć, które zaprowadzą nas dalej w trosce o zdrowie dzieci.