Zalety karmienia piersią dla matki i dziecka: Dodatkowe korzyści potwierdzone badaniami

Karmienie piersią jest najbardziej naturalnym sposobem żywienia niemowląt. Jednakże 2 na 3 niemowląt na świecie nie jest karmionych wyłącznie piersią przez pierwsze 6 miesięcy (zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia)¹.

Mleko matki dostarcza energii i składników odżywczych potrzebnych niemowlęciu w pierwszych miesiącach życia. Co więcej, mleko matki pokrywa połowę a czasem więcej zapotrzebowania żywieniowego dziecka w drugiej połowie pierwszego roku życia, a podaż ta może sięgać nawet do 16. m.ż.¹

Na całym świecie wskaźnik wyłącznego karmienia piersią przez pierwsze 6 miesięcy wzrósł z 36% w 2000 roku do 43% w 2015 roku. Światowa Organizacja Zdrowia aktywnie dąży do zwiększenia tego wskaźnika do 50% do 2025 roku^1-2.

Ważne jest, aby matki karmiące piersią i ich dzieci były razem. Praktyka ta pozwala matkom bezpośrednio karmić piersią, reagować na sygnały karmienia i dzielić się odpowiedzią immunologiczną na patogeny. Dodatkowo, zapobiega to zapaleniu sutka, redukuje niepokój zarówno matki, jak i niemowlęcia, utrzymuje produkcję mleka matki, harmonizuje wspólny rytm dobowy i pozwala na wyłączne karmienie piersią3. Zaleca się, aby niemowlęta karmić piersią na żądanie i jeśli to możliwe, unikać butelek, smoczków lub smoczków uspokajających¹.

Dodatkowo, zaleca się karmienie piersią (KP) niemowlęcia w ciągu pierwszej godziny życia i wyłącznie do 6 miesiąca życia, a następnie, stopniowe wprowadzenie pokarmów uzupełniających. Zgodnie ze stanowiskiem WHO, AAP zaktualizowała niedawno swoje zalecenia dotyczące karmienia piersią, wspierając kontynuację karmienia piersią przez 2 lata lub dłużej, o ile jest to zgodne z życzeniem matki i dziecka^1,4.

EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności) potwierdza, że większość niemowląt nie potrzebuje karmienia uzupełniającego (KU) przed ukończeniem 6. miesiąca życia⁵, gdyż ze względów żywieniowych do 6. miesiąca życia nie przynoszą żadnych korzyści dziecku karmionemu piersią pod względem wzrostu lub poziomu żelaza. Co więcej, KU jest związane z większym ryzykiem nadwagi lub otyłości, zwłaszcza jeśli zostało wprowadzone przed 4. miesiącem życia⁶.  

W badaniach na całym świecie oszacowano, że zwiększenie skali karmienia piersią może zapobiec 823 000 zgonów dzieci w wieku poniżej 5 lat rocznie, co więcej, optymalne karmienie piersią może potencjalnie zapobiec 98 243 zgonom matek z powodu nowotworów i cukrzycy typu 2^3,7. 

Badania wykazały, że karmienie piersią może chronić przed różnymi chorobami dziecięcymi o ostrym lub przewlekłym przebiegu, takimi jak:

• zapalenie ucha środkowego,  
• ostra biegunka,  
• choroby dolnych dróg oddechowych,  
• zespół nagłej śmierci niemowląt (SIDS),  
• nieswoiste zapalenie jelit,  
• białaczka dziecięca,  
• cukrzyca,
• otyłość,  
• astma,  
• atopowe zapalenie skóry (AZS).  

Niektóre pozytywne efekty mogą wynikać z biologicznego składu mleka ludzkiego, które zawiera czynniki przeciwzakaźne i przeciwzapalne⁴.

Badania nad karmieniem piersią i jego pozytywnym wpływem na matki wykazały obniżone ryzyko rozwoju takich chorób, jak:

• cukrzyca typu 2,  
• nadciśnienie,  
• reumatoidalne zapalenie stawów,  
• rak piersi,  
• rak jajnika,
• rak endometrium,
• rak tarczycy⁴.

Przeciwwskazania medyczne do karmienia piersią są rzadkie. Dlatego zaleca się, aby szpitale i izby porodowe wdrożyły praktyki opieki okołoporodowej, zgodnie z Inicjatywą Szpitala Przyjaznego Dziecku i innymi podobnymi programami, w celu usprawnienia rozpoczynania, czasu trwania i wyłączności karmienia piersią⁴.

W kontekście wszystkich korzyści płynących z karmienia piersią, pracownicy ochrony zdrowia odgrywają kluczową rolę w placówkach medycznych i społecznościach, propagując karmienie piersią, aby osiągnąć cel WHO, który zakłada osiągnięcie co najmniej 50% wyłącznego karmienia piersią do 2025 roku.

Bibliografia:

1. World Health Organization. Breastfeeding [Internet]. [Cited 21 July 2022]. Available from: https://www.who.int/health-topics/breastfeeding.
2. Walters DD, Phan LTH, Mathisen R. The cost of not breastfeeding: Global results from a new tool. Health Policy Plan. 2019; 34:407–417.
3. Bartick M, Hernandez-Aguilar MT, et al. ABM Clinical Protocol #35 Supporting Breastfeeding During Maternal or Child Hospitalization. Breastfeeding Medicine. 2021 Sept;16(9):664-674.
4. Meek JY, Noble L. Technical report: Breastfeeding and the use of human milk. Pediatrics [Internet]. [Cited 21 July 2022]. Available from: https://doi.org/10.1542/peds.2022-057989.
5. European Food Safety Authority. Appropriate age range for introduction of complementary feeding into an infant’s diet [Internet]. [Cited 21 July 2022]. Available from: https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/5780.
6. Stoody EE, Spahn JM, Casavale KO. The pregnancy and birth to 24 months project: a series of systematic reviews on diet and health. Am J Clin Nutr. 2019 Mar;109(Suppl_7):685S–697S.
7. Victora CG, Bahl R, Barros AJ, et al. Breastfeeding in the 21st century: Epidemiology, mechanisms, and lifelong effect. The Lancet 2016 Jan;387(10017):475–490.