Marsz alergiczny i Witamina D - kluczowe czynniki w zapobieganiu alergii pokarmowych u dzieci

Jak dochodzi do rozpoczęcia marszu alergicznego?

Alergia na mleko krowie (CMA) we wczesnym dzieciństwie może być jednym z pierwszych etapów "marszu alergicznego”, który następnie prowadzi do późniejszego wystąpienia innych objawów atopowych, w tym astmy i zapalenia spojówek.

W ostatnich latach rodzaj diety stał się istotną strategią zapobiegania chorobom alergicznym, opartą przynajmniej częściowo na epigenetycznej modulacji układu odpornościowego. Chociaż u większości chorych CMA ustępuje samoistnie z czasem, badania przeprowadzone w ostatnich dziesięcioleciach wykazują szeroki zakres wieku i tempa ustępowania choroby przy zwiększonym ryzyku przejścia jej w stan przewlekły. Wynika to głównie z negatywnej interakcji gen-środowisko prowadzącej do załamania mechanizmów tolerancji immunologicznej.

Z dotychczasowych badań wiadomo, że alergia na mleko krowie we wczesnym dzieciństwie jest jedną z pierwszych etapów "marszu alergicznego", który prowadzi do wystąpienia innych chorób alergicznych w późniejszym okresie życia. Wystąpienie reakcji alergicznej u tych dzieci zwiększa ryzyko późniejszego rozwoju astmy i alergicznego zapalenia spojówek/nieżytu nosa, zwłaszcza jeśli reakcja alergiczna występuje razem z atopowym zapaleniem skóry (AZS). Liczne badania kliniczne wskazują, że nawet u 45% dzieci z CMA w późniejszym okresie życia rozwijają się dalsze objawy atopowe - nawet po osiągnięciu tolerancji immunologicznej na białka mleka krowiego.

Przebieg marszu alergicznego jest uwarunkowany genetycznie, ale czynniki środowiskowe mogą również odgrywać ważną rolę w jego manifestacji klinicznej. Jak wykazano w badaniach kohortowych, tylko niewielka grupa dzieci podąża klasyczną ścieżką marszu alergicznego (AZS - alergia pokarmowa – astma - alergiczny nieżyt nosa).

Wczesne zdiagnozowanie dzieci z grup wysokiego ryzyka rozwoju alergii, niezależnie od wieku wystąpienia objawów CMA, pozwala na zastosowanie skutecznych strategii ograniczających wystąpienie innych objawów atopowych w późniejszym okresie życia.

Carucci L et al.: Front. Pediatr. 8:440 – DOI: 10.3389/fped.2020.00440

Witamina D w profilaktyce alergii pokarmowych u dzieci

Rola witaminy D, poza oddziaływaniem na metabolizm kości i wapnia, nie jest jeszcze w pełni poznana. Jej znaczenie w profilaktyce alergii pokarmowych również było wielokrotnie badane, jednak wyniki są sprzeczne.

Wpływ witaminy D na regulację gospodarki wapniowej i układ kostny jest dobrze znany. Przy czym, kalcytriol, aktywna forma witaminy D, wpływa również na komórki nabłonkowe, limfocyty T, limfocyty B, makrofagi i komórki dendrytyczne. Receptory witaminy D są umiejscowione prawie we wszystkich komórkach układu immunologicznego, dzięki czemu mogą również reagować na tę witaminę. Specyficzne dla potencjalnej roli witamin w alergii pokarmowej, jest to, iż witamina D wpływa na kilka mechanizmów wspierających tolerancję immunologiczną, w tym reguluje odpowiedzi limfocytów T oraz indukcje uwrażliwienie komórek dendrytycznych.

Istnieją jednak sprzeczne dane dotyczące związku między niedoborem witaminy D a rozwojem alergii pokarmowej u dzieci. Niektóre badania łączą mniejszą ekspozycję na światło słoneczne z alergiami pokarmowymi. Z kolei w innych badaniach stwierdzono, że wyższy poziom witaminy D może zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia różnych objawów alergii, w tym objawów charakterystycznych dla alergii pokarmowych.

Istnieje pilna potrzeba przeprowadzenia dobrze opracowanych, randomizowanych i kontrolowanych badań dotyczących oceny suplementacji witaminą D, zwłaszcza w kontekście profilaktyki alergii pokarmowych.

• Witamina D jest zaliczana do witamin, chociaż w praktyce jest prohormonem, który jest istotny nie tylko dla homeostazy wapniowej i mineralizacji kości, ale także dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego.
• Niektórzy pacjenci nie odnoszą korzyści z suplementacji witaminą D, ponieważ mają genetyczne mutacje w zakresie metabolizmu witaminy D, a nie jej wchłaniania.
• Istnieje prawdopodobieństwo związku między mniejszą ekspozycją na światło słoneczne a alergiami pokarmowymi; z drugiej strony, wyższy poziom witaminy D może zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia reakcji alergicznych i alergii pokarmowej.
• Witamina D musi być traktowana jako kolejna szansa na lepsze zrozumienie i leczenie chorób atopowych.
• Istnieje pilna potrzeba przeprowadzenia dobrze zaprojektowanych, randomizowanych, kontrolowanych badań naukowych na temat efektów suplementacji witaminą D w przypadku alergii pokarmowych.

Giannetti A et al.: Front. Pediatr. 8:447 – DOI:10.3389/fped.2020.00447