Programowanie żywieniowe

Koncepcja programowania żywieniowego zakłada, że w tzw. „krytycznych” okresach rozwoju organizmu ludzkiego wpływ niekorzystnych czynników środowiskowych, w tym niedobór lub nadmiar składników pokarmowych , prowadzi do trwałych modyfikacji procesów metabolicznych i hormonalnych, które wpływają na zdrowie w późniejszym okresie życia. Nieprawidłowy wpływ czynników zewnętrznych, niedobory składników odżywczych i zróżnicowania ekspresja genów w okresie płodowym, współistniejące z opóźnieniem wewnątrzmacicznego wzrostu płodu, w sposób trwały zmieniają („przeprogramowują”) metabolizm i przebieg procesów fizjologicznych, skutkując rozwojem szeregu powikłań metabolicznych i sercowo-naczyniowych w okresie dorosłości. Mechanizm „programowania żywieniowego” dotyczyć może wielu poziomów szlaków metabolicznych oraz zmian zarówno strukturalnych, jak i czynnościowych. Pomimo tego, że największe zainteresowanie budzi związek między wczesnym wpływem czynników środowiskowych, a występowaniem chorób cywilizacyjnych, takich jak otyłość, zespół metaboliczny i choroba sercowo-naczyniowa, to coraz większe znaczenie przypisuje się programowaniu żywieniowemu także w patogenezie innych schorzeń. Ostatnio zwraca się uwagę na okres niemowlęcy jako krytyczny dla programowania metabolizmu ustrojowego. Wskazano na protekcyjny wpływ karmienia piersią na ryzyko rozwoju otyłości w wieku późniejszym. W badaniu z randomizacją wykazano rolę nadmiernej ilości białka w żywieniu niemowląt w programowaniu ryzyka nadwagi.