Zaburzenia na osi jelitowo-mózgowej: Obserwacja, Przyczyny i Postępowanie

10 min. czytania /
Mikrobiota jelitowa
Pobierz Dodaj do ulubionych

Układ pokarmowy pełni funkcję w procesach trawienia, wchłaniania składników odżywczych oraz eliminacji niestrawionych resztek pokarmowych. Przewód pokarmowy pełni również rolę największego układu immunologicznego, jest zasiedlony przez mikroorganizmy tworzące mikrobiotę jelitową. Zaburzenia w funkcjonowaniu jelit, zwłaszcza w pierwszych miesiącach życia, predysponują do występowania zaburzeń na osi jelitowo-mózgowej (DGBI), takich jak ulewanie, kolki i zaparcia. Badania wykazały, że u około 31,4% niemowląt, które odwiedziły poradnie pediatryczne zdiagnozowano wyżej wymienione dolegliwości.  

Czym są DGBI?

DGBI to grupa schorzeń, które powiązane są z zaburzeniami prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego i jego prawidłowej komunikacji z mózgiem. Charakteryzują się one objawami ze strony układu pokarmowego, takimi jak ból brzucha, problemy z wypróżnianiem lub ogólnym dyskomfortem.2 Badania sugerują, że stany zapalne jelit, urazy i stres we wczesnym okresie życia mogą prowadzić do nieprawidłowych reakcji, które przyczyniają się do rozwoju przewlekłych stanów bólowych charakterystycznych dla DGBI. Przewlekły ból brzucha związany z DGBI wiąże się z obniżoną jakością życia, wyższymi wynikami w skali lęku i depresji, nieobecnościami w szkole dzieci oraz absencją rodziców w pracy.3 Dzieci, u których zdiagnozowano DGBI we wczesnym dzieciństwie, istnieje również większe prawdopodobieństwo utrzymywania objawów DGBI w późniejszym okresie życia.1

DGBI

DGBI to częsta przyczyna niepokoju rodziców istotnie wpływająca na obciążenia finansowe z powodu powtarzających się konsultacji z lekarzami. Stwierdzono, że relacje pomiędzy rodzicem a niemowlęciem są mniej optymalne w przypadku występowania tych schorzeń.9,10  

Kryteria diagnostyczne dla DGBI opierają się na międzynarodowym konsensusie, który po raz pierwszy został opublikowany w 1989 roku. Termin „zaburzenia na osi jelitowo-mózgowej” (DGBI) zastąpił określenie „zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego” (FGID). Opublikowano te informacje w 2016 roku jako Kryteria Rzymskie IV. Termin DGBI lepiej oddaje istotę tych zaburzeń, identyfikując je jako dysregulację ns osi mózg-jelito.1, 11,12

Jak często występują DGBI?

Ulewania, kolki i zaparcia to często zgłaszane zaburzenia interakcji na osi jelitowo-mózgowej (DGBI) w pierwszym roku życia.1 Badania przeprowadzone w Europie wykazują, że niemowlęta mogą mieć jednocześnie jedno lub więcej DGBI. Współwystępowanie DGBI wiąże się z niższą masą ciała, krótszym okresem karmienia piersią, obniżoną jakością życia i częstszym stosowaniem leków.6,13-16

DGBI

Przyczyny DGBI

Oś jelitowo-mózgowa to dwukierunkowy system komunikacji, który łączy emocjonalne i poznawcze ośrodki mózgu z funkcjonowaniem jelit. Oś jelitowo-mózgowa jest najbardziej podatna na wpływ czynników w okresie okołoporodowym i we wczesnym okresie życia po narodzinach. Rozwój zaburzeń na osi jelitowo-mózgowej jest prawdopodobnie wynikiem predyspozycji genetycznych oraz czynników psychospołecznych.2

Zaburzenia w dwukierunkowej komunikacji na osi jelitowo-mózgowej mogą powodować nieprawidłową motorykę przewodu pokarmowego oraz obniżenie progu bólu, które nie wynikają z anomalii strukturalnych ani biochemicznych.17-19

Mikrobiota jelitowa u dzieci z DGBI różni się od tej u dzieci zdrowych.20 U pacjentów z DGBI stwierdzono zmniejszoną różnorodność mikrobioty jelitowej oraz zmniejszoną obecność korzystnych bakterii. Wiąże się to ze zwiększoną aktywnością przeciwzapalną.4,11,12 Wyniki badań wskazują, że modyfikacja mikrobioty jelitowej za pomocą pre- i probiotyków może prowadzić do redukcji objawów związanych z DGBI.10

Postępowanie w DGBI

Postępowanie w DGBI obejmuje uspokojenie rodziców, przewidywanie ich obaw, udzielanie wskazówek oraz edukację na temat naturalnego przebiegu schorzenia. Czynniki dietetyczne i mikrobiota jelitowa odgrywają kluczową rolę w rozwoju objawów u dzieci z DGBI. Jedną z najczęściej stosowanych metod leczenia jest modyfikacja składu i aktywności mikrobioty jelitowej za pomocą interwencji dietetycznych.16, 24

DGBI

DGBI są powszechne u dzieci i mogą różnić się w zależności od kultury, rasy, różnic grup etnicznych oraz regionów geograficznych. Chociaż są uważane za łagodne schorzenia, stanowią poważny problem zdrowotny w skali globalnej i mogą prowadzić do sytuacji stresowych, jeśli tylko nie zostaną odpowiednio leczone, DGBI mogą znacząco wpływać na jakość życia i prowadzić do długoterminowych, negatywnych konsekwencji.

Bibliografia:

  1. Muhardi L, et al. Front. Pediatr.2022; 9:778747;
  2. Thapar N, et al. Nature Reviews Disease Primers 2020;6:89;
  3. Zeevenhooven, et al. J Paediatr Child Health. 2022;58:2076-2083;
  4. Zeevenhooven J, et al. Nat Rev Gastroenterol Hepatol 2018;15:479–496;
  5. Indrio F, et al. Nutrients 2023;15:615;
  6. Vandenplas Y, et al. J Pediatr Gastroenterol. Nutr. 2015;61:531–537;
  7. Kim JH, et al. J Neurogastroenterol Motil.2022;28:618-629; 
  8. Chitkara, et al. Am J Gastroenterol. 2008;103:765-775;
  9. Giorgio V, et al. Nutrients. 2022;14:1578; 
  10. Vandenplas Y, et al. Pediatr Gastroenterol Hepatol Nutr. 2019;22:207-216;
  11. Drossman DA, et al. Gastroenterology. 2016;150:1257–1261;
  12. The Rome Foundation. What is aDisorder of Gut-Brain Interaction (DGBI). 2021. Available from: https://theromefoundation.org/what-is-a-disorder-of-gut-brain-interaction-dgbi; 
  13. Bellaiche M, et al. Acta Paediatr. 2018;107:1276-1282;
  14. Robin SG, et al. The Journal of Pediatrics. 2018;195:134-139;
  15. Campeotto F, et al. Int J Environ Res Public Health.2020;17:4031;
  16. Zanchi C, et al. Children. 2021;8:838;
  17. Huang, Y. BMC Pediatrics. 2021;
  18. Black, CJ, et al. Lancet. 2020; 21:1664–1674; 
  19. Zeevenhooven J, et al. Pediatr. Gastroenterol. Hepatol. Nutr. 2017:20:1–13; 
  20. Tanaka M, Nakayama J. Allergol Int. 2017;66:515– 22; 
  21. Saeed NK, et al. World J Gastroenterol 2022;14;28(18):1875-1901; 
  22. Eutamène H, et al. Neurogastroenterol Motil. 2017;29:e12994;
  23. Hofman D, et al. Nutrients.2022;14:974; 
  24. Nurko S, et al. Am J Gastroenterol. 2022;117:995–1009; 
  25. Szajewska HM, et al. Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition. 2023.76:232-247; 
  26. Indrio F, et al. Pediatr Gastroenterol Hepatol Nutr. 2021;24:325-336; 
  27. Garofoli F, et al. Int J Food Sci Nutr. 2014;65:646-8; 
  28. Foster JP, et al. Matern Child Nutr. 2022;18:e13290; 
  29. Tabbers M, et al. Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition.2014. 58: 258-274. 

Jeśli podobała Ci się ta publikacja, może Ci się również spodobać

Zaloguj się, aby zobaczyć polecane treści.