Żywienie dojelitowe u dzieci z zastosowaniem normalnego jedzenia - wyniki badań klinicznych

Żywienie dojelitowe dzieci z zaburzeniami neurologicznymi i żołądkowo-jelitowymi: wdrożenie żywności opartej o naturalne składniki do praktyki klinicznej

Do lat 70. XX wieku nie było preparatów żywienia dojelitowego wytwarzanych przemysłowo; pacjentów hospitalizowano i podawano im zmiksowane pokarmy przygotowane przez dietetyków. W latach 90. komercyjne formuły żywieniowe były już dostępne do stosowania w warunkach domowych.

Żywienie dojelitowe jest skutecznym narzędziem wspierania dzieci z chorobami przewlekłymi, zwłaszcza neurologicznymi i żołądkowo-jelitowymi, które w przeciwnym razie byłyby narażone na ryzyko niedożywienia. Podstawowy preparat polimeryczny jest odpowiedni dla zdecydowanej większości pacjentów i występuje w różnych formach, dostosowanych do potrzeb dzieci w różnym wieku i o różnych potrzebach.

Mimo że standardowe preparaty polimeryczne są zazwyczaj dobrze tolerowane i akceptowane, często pojawiają się problemy trawienne. Dla wielu dzieci, które stosują żywienie dojelitowe, objawy żołądkowo-jelitowe, takie jak wymioty, ulewania, zaparcia, wzdęcia, biegunki i ból, stanowią źródło znacznego dyskomfortu.

Jakie są zalety i wady formuły opartej o naturalne składniki żywności?

Zmiksowana normalna żywność jest coraz bardziej popularną alternatywą dla komercyjnej formuły. Jej użycie ma zarówno zalety, jak i wady. Plusem jest to, że normalna żywność może być dostosowana do indywidualnych potrzeb, może poprawić tolerancję, sprawić, że dzieci będą częściej uczestniczyć w rodzinnych posiłkach, może być tania i może być pomocna w procesie odstawienia dziecka od karmienia piersią.

Z drugiej strony, żywność zmiksowana niesie ze sobą większe ryzyko zanieczyszczenia w porównaniu z zamkniętym systemem żywienia dojelitowego. Żywność zmiksowana może być nieodpowiednia pod względem wartości odżywczych, wymaga czasochłonnego przygotowania, niesie ze sobą ryzyko niedrożności rurki i konieczne jest wsparcie zarejestrowanego dietetyka, aby zapewnić spełnienie potrzeb żywieniowych.

Ostatnio wprowadzono na rynek nowe preparaty dojelitowe, które bazują na normalnej żywności. Dzięki temu można uniknąć problemów związanych z domowymi zblendowanymi posiłkami, a jednocześnie skutecznie zaspokoić potrzeby żywieniowe pacjentów.

Plusy i minusy prawdziwej żywności

Zalety	Wady
■ Dostosowane do indywidualnych potrzeb żywieniowych i pokarmowych względem makro- oraz mikroelementów ■ Poprawa tolerancji ■ Poprawa wyników karmienia ■ Promuje integrację rodzinną i zaangażowanie w czasie posiłków ■ Koszt (przygotowanie posiłków w domu)? Zwrot kosztów/refundacja? ■ Bardziej naturalne ■ Pomocna w procesie odstawienia dziecka od karmienia piersią?	■ Żywność niepoddana procesom sterylizacji (przechowywanie w temperaturze pokojowej podczas nocnych karmień) ■ Gęstość (trudność w przepływie) ■ Niedobory żywieniowe (energii, białka, mikroelementów) ■ Czasochłonność/konserwacja ■ Ryzyko błędu ■ Zanieczyszczenie/toksyczność ■ Potrzeba dyplomowanego dietetyka

 

Zaspokajanie potrzeb żywieniowych i poprawa tolerancji pokarmowej dzięki formule opartej na normalnej żywności

Dzieciom, które wymagają karmienia przez gastrostomię, zazwyczaj podaje się w pierwszej kolejności mieszanki polimeryczne. Jednakże, wielu rodziców decyduje się na podawanie swoim dzieciom zmiksowanego normalnego jedzenia, zarówno samodzielnie, jak i w połączeniu z preparatami żywienia dojelitowego.

Używanie domowych zmiksowanych pokarmów może być wyzwaniem

Rodziny mogą potrzebować wsparcia w przygotowaniu zmiksowanej żywności. Dotyczy to m.in. wskazówek dotyczących składu odżywczego, bilansu składników odżywczych, potrzeb kalorycznych, płynów i mikroelementów. Może być również konieczne użycie specjalnego blendera, aby uzyskać odpowiednio małe kawałki pokarmu do stosowania w zgłębniku.

Z biegiem czasu takie przygotowanie zmiksowanych posiłków, ze względu na czasochłonność, staje się wyzwaniem dla rodziców. Przez to dzieci mogą otrzymywać niewystarczającą ilość jedzenia, co prowadzi do zmniejszenia masy ich ciała. Z drugiej strony, wiele rodzin przywiązuje dużą wagę do kultury żywienia i chce móc dawać swoim dzieciom to samo jedzenie, które spożywa reszta rodziny.

Formuła oparta na normalnej żywności łączy najlepsze cechy z obu sposobów żywienia

Podejściem, które może być skuteczne, jest stosowanie formuły sporządzonej z składników żywności naturalnego pochodzenia, które można dodawać lub stosować w formie przekąsek lub nocnego żywienia, w celu zapewnienia optymalnego spożycia składników odżywczych. Formuła ma również tę zaletę, że jest znacznie łatwiejsza do spożycia poza domem niż zmiksowane normalne jedzenie.

Formuły na bazie żywności są łatwe w użyciu, wysokokaloryczne, dobrze tolerowane i oferują lepsze pokrycie zapotrzebowania na mikro i makroelementy.

Formuła oparta na składnikach żywności naturalnego pochodzenia to bezpieczna, wygodna i zbilansowana pod względem odżywczym opcja dla dzieci z zaburzeniami karmienia dodatkowo z mózgowym porażeniem dziecięcym czy urazami neurologicznymi.

Cele związane z odpowiednią podażą kalorii i białka zostały osiągnięte bez zauważalnej nietolerancji u dzieci oraz poważnych zdarzeń niepożądanych.

Formuła jest również praktyczną, kompletną pod względem odżywczym, opartą o naturalne składniki żywności opcją dla rodziców, którzy nie są w stanie przygotować domowej zmiksowanej diety podawanej przez zgłębnik.

Preparaty na bazie żywności wiążą się z pewnymi pozytywnymi korzyściami dla pacjentów pediatrycznych:

• Większe prawdopodobieństwo osiągnięcia celów żywieniowych
• Większe prawdopodobieństwo przyrostu masy ciała
• Poprawa zaparć lub regularności stolca
• Promowanie zróżnicowanej mikroflory jelitowej
• Zmniejszenie wymiotów lub poprawa refluksu
• Normalizacja diety żywieniowej dla pacjentów ze zgłębnikiem gastromijnym
• Ułatwione przejście na karmienie doustne
• Zmniejszone korzystanie z opieki zdrowotnej

 

Krajowe retrospektywne badanie dzieci, które przeszły na formułę opartą na normalnej żywności

Coraz częściej stosuje się diety mieszane dla dzieci wymagających żywienia dojelitowego. Istnieje przekonanie, że pomagają złagodzić problemy z tolerancją pokarmową. Krajowe retrospektywne badanie dzieci w Wielkiej Brytanii dotyczyło wpływu przejścia na preparat dojelitowy oparty na naturalnych składnikach żywności. 

Co zrobić, gdy wszystkie dostępne opcje są wyczerpane?

Niektóre dzieci, które stosują dojelitowe żywienie, mogą doświadczać trudnych do opanowania objawów, takich jak nudności lub odruchy wymiotne. Kiedy wyczerpane zostaną interwencje chirurgiczne lub medyczne, zaleca się, aby rodziny nauczyły się radzić sobie z tymi nieprzyjemnymi objawami. Dla dzieci i ich rodzin może to być bardzo stresujące.

Niektórzy rodzice decydują się na karmienie mieszane jako ostateczność, jednak nie zawsze jest to opłacalna opcja. Przykładowo, szkoły często odmawiają podawania pożywienia zmiksowanego ze względu na potencjalne problemy. Formuła dojelitowa oparta na normalnej żywności jest mile widzianą alternatywą, która może pomóc tym dzieciom i ich rodzicom znaleźć złoty środek.

Formuła pochodząca z normalnej żywności może pomóc złagodzić niepokojące objawy

W retrospektywnym, wieloośrodkowym badaniu oceniano tolerancję pokarmową u dzieci, które przestawiały się ze standardowego preparatu do żywienia dojelitowego na preparat zawierający normalną żywność. Badaniem objęto 43 dzieci w wieku 1-17 lat (mediana wieku 6 lat), które przez co najmniej miesiąc były na diecie dojelitowej, pokrywającej 80% całkowitego zapotrzebowania energetycznego. Około połowa (47%) dzieci miała zaburzenia neurologiczne.

Wyniki były zdecydowanie pozytywne, wykazując zmniejszenie częstości występowania dolegliwości doświadczanych przez dzieci.

Liczba pacjentów po zmianie leczenia, którzy zgłosili poprawę objawów żołądkowo-jelitowych

• Mdłości 95% zgłosiło poprawę
• Wymioty 85%
• Wzdęcia 75%
• Stolce o luźnej konsystencji 90%
• Zaparcia 90%

Uczestnicy osiągnęli również przyrost masy ciała, chociaż formuła standardowa i formuła pochodząca ze zmiksowanej żywności były podobne pod względem zawartości kalorii i objętości. 

Należy zachować ostrożność przy wprowadzaniu żywności opartej o naturalne składniki

Zgłoszono jedno zdarzenie niepożądane u dziecka, które wcześniej nie miało kontaktu z normalnym jedzeniem, a u którego rozwinęło się zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy wywołane przez białka pokarmowe. To podkreśla znaczenie dokładnego monitorowania, szczególnie w przypadku dzieci, które nie miały wcześniej styczności z pełnowartościowymi pokarmami, aby uniknąć podobnych reakcji i zapobiec wystąpieniu poważnych skutków zdrowotnych.

ormuła dojelitowa wykonana ze składników pochodzenia naturalnego może przynieść znaczną poprawę u dzieci zależnych od karmienia przez sondę, zwłaszcza w przypadku tych ze złożonymi schorzeniami, dla których nie ma innych dostępnych opcji karmienia. Rodzice często chętnie stosują formuły pochodzące wyłącznie z żywności lub karmienie mieszane w miejscach, w których karmienie zmiksowanymi posiłkami nie jest możliwe.

 

Żywność oparta o naturalne składniki w żywieniu dojelitowym dzieci przewlekle chorych: doświadczenie kliniczne

Z danych dostępnych obecnie wynika, że karmienie przez sondę pokarmem naturalnego pochodzenia może zmniejszyć objawy, takie jak mdłości, wymioty, refluks i zaparcia u niektórych pacjentów pediatrycznych. Wykazano, że u 56% dzieci, u których występują te objawy, zmniejszenie objawów wynosi około 76-100%, przy czym 50% z nich wykazuje poprawę objawów.

Istnieje wiele różnych rodzajów żywności do żywienia dojelitowego, takich jak standardowa formuła polimeryczna, formuła o wysokiej gęstości energetycznej, hydrolizat serwatki, hipokaloryczna oraz formuła oparta na naturalnych składnikach żywności. Ta ostatnia składa się z bazy mlecznej z dodatkiem groszku, kurczaka, fasolki szparagowej i brzoskwiń, a zwykle dostarcza 1,2 kcal/ml. Naturalne składniki żywności w tej formule dostarczają 38% białka i 54% błonnika.

W jaki sposób formuła oparta o składniki pochodzenia naturalnego jest używana w codziennej praktyce?

Przedstawiamy czterech różnych pacjentów, u których zastosowano formułę opartą na naturalnej żywności jako sposób żywienia dojelitowego:

Przypadek 1

22-miesięczna dziewczynka z miopatią nemalinową, tracheostomią i przezskórną endoskopową gastrostomią (PEG). Miała postępujące i poważne osłabienie i zanik mięśni oraz 24-godzinną wentylację mechaniczną.

• Otrzymano mieszankę sporządzoną ze składników żywności naturalnego pochodzenia, ale konieczne było przyjęcie do szpitala z powodu nawracających bólów brzucha, wzdęć i biegunek.
• Mieszanka własna została podana przez PEG metodą bolusa. Spowodowało to ustąpienie objawów, poprawę wzrostu oraz poprawę jakości życia pacjenta.

 

Przypadek 2

Noworodek z atrezją przełyku i złożoną kardiomiopatią. Po operacji zamknięcia przetoki i założenia gastrostomii.

• Dziecko trafiło z niewydolnością oddechową i miało subtotalną martwicę jelita cienkiego, wymagającą całkowitej resekcji jelita czczego, co skutkowało zespoleniem krętniczo-okrężniczym i zespołem krótkiego jelita.
• Dziecko miało objawy refluksu żołądkowo-przełykowego i fundoplikację Nissena, zaburzenia wzrostu i biegunkę.
• Dziecko zostało przestawione formułę opartą na naturalnych składnikach żywnościowych, co skutkowało przyrostem masy ciała i wzrostem, a dieta była dobrze tolerowana.

 

Przypadek 3

U 2-miesięcznego dziecka z infekcją wrodzoną wirusem cytomegalii (CMV) i padaczką wystąpiły wymioty i zahamowanie rozwoju. Wykonano fundoplikację, pyloroplastykę i gastrostomię.

• Regularne nocne podawanie diety półelementarnej oraz stosowanie żywności opartej na naturalnych składnikach w celu zwiększenia podaży ilości błonnika w ciągu dnia, skutkowały słabym przyrostem masy ciała oraz występowaniem bólu brzucha podczas posiłków.
• Przestawiono pacjenta na całkowite żywienie dojelitowe z dietą półelementarną, ale objawy utrzymywały się.
• Dieta półelementarna, stosunkowo uboga w błonnik, zastąpiona naturalną formułą pokarmową. Zostało to dobrze przyjęte, a dziecko dobrze przybrało na masie i zanotowało przyrost długości ciała.

 

Przypadek 4

2-letni pacjent z encefalopatią wielotorbielowatą. Miał gastrostomię w pierwszych miesiącach życia, ale nie toleruje żywienia dojelitowego.

• Stwierdzono ab-ingestis zapalenie płuc i wykonano gastrojejunostomię
• Podawana formuła półelementarna, stosunkowo uboga w błonnik, w rezultacie zaczęła powodować nieuleczalne zaparcia.
• Zamiast diety połementarnej rozpoczęto żywienie preparatem opartym na naturalnych składnikach żywności. Zostało to dobrze przyjęte w wyniku czego ustąpiły zaparcia.

 

Dobre rozwiązanie dla przewlekle chorych dzieci

Podsumowując, formuła oparta na naturalnej żywności jest opłacalna i odpowiednia pod względem odżywczym dla przewlekle chorych dzieci, które są w stanie spożywać pełne pod względem odżywczym składniki żywności. Uwzględnienie zawartości i ilości błonnika jest niezwykle ważne, jak i również zrozumienie potencjalnych modyfikacji mikrobiomu.

Normalne jedzenie może pobudzać receptory smaku w przewodzie pokarmowym, regulując rytm pulsacyjny. Sterylne, normalne produkty spożywcze wytwarzane w aseptycznych opakowaniach mogą być realną opcją karmienia w drodze. 

 

Jak monitorować adekwatność żywieniową posiłków przygotowanych w domu?

Pełnowartościowa dieta może być łatwo zapewniona za pomocą mieszanek przemysłowych, jednak jak zapewnić dzieciom odpowiednie odżywianie, gdy posiłki są przygotowywane w domu przez rodziców?

• Okresowe dzienniczki żywieniowe co 3-6 miesięcy w celu oceny diety
• Próbki krwi lub inne metody co 6 miesięcy do roku w celu sprawdzenia poziomu makro i mikroelementów u dzieci
• Zachęcanie rodziców, aby używali raczej mleka jako podstawy niż wody
• Współpracuj z rodzinami, aby w razie potrzeby uzupełniać niedobory suplementacją

 

Jakie preparaty do żywienia dojelitowego są najbardziej odpowiednie? 

Preparat polimeryczny o gęstości kalorycznej 1.0 kcal/ml	Standardowy preparat
Preparat hiperkaloryczny o gęstości kalorycznej 1.5 kcal/ml	Dzieci, które mają trudności z tolerowaniem większej objętości posiłków
Hydrolizat serwatki z błonnikiem	Dzieci z GERD i/lub zaparciami
Hipokaloryczna, wysokobiałkowa	Pacjenci o ograniczonej sprawności ruchowej
Normalna żywność	W trakcie badań naukowych; pacjenci z objawami o niejasnej etiologii

 

„Stosowanie formuły opartej na naturalnych produktach spożywczych może sprzyjać integracji rodziny oraz zaangażowaniu podczas posiłków.”
Frederic Gottrand

„Czynniki ekonomiczne mają wpływ na wybór diety - choć dieta mieszana może przynieść korzyści niektórym dzieciom, nie każda rodzina może sobie na nią pozwolić, podczas gdy dieta oparta na naturalnych składnikach żywności może zapewnić wygodę, bezpieczeństwo i zaspokoić potrzeby pacjentów.”
Marty van der Linde

„Zmiksowane jedzenie zdecydowanie staje się coraz bardziej popularne. Kiedyś traktowałem ten sposób żywienia tylko jako możliwe rozwiązanie, natomiast teraz razem z rodzicami udowodniamy, że to działa.”
Gerarda Minora

„Motoryka jest lepsza, gdy stosujemy formułę opartą na naturalne składniki żywności - prawdopodobnie wynika to z większej zawartości błonnika.”
Klaudio Roman