Rola białka w programowaniu metabolicznym otyłości dzieci i młodzieży

W ostatnich latach liczba otyłych niemowląt i małych dzieci drastycznie wzrasta. Tymczasem występowanie nadmiernej masy ciała w dzieciństwie może wiązać się zarówno z rozwinięciem chorób jej towarzyszących, jak i otyłością w późniejszym życiu. Czy możemy temu zapobiec?


W rozwoju człowieka istnieją etapy, w których czynniki środowiskowe, w tym dieta, mogą trwale wpłynąć na procesy metaboliczne zachodzące w organizmie. Najbardziej wrażliwym jest okres ciąży i niemowlęctwa (pierwszego tysiąca dni życia dziecka), kiedy zarówno niedobór, jak i nadmiar pewnych składników w diecie może powodować długotrwałe konsekwencje. Jednym z takich czynników jest spożycie białka.

Tradycyjna mieszanka mleczna dostarcza nawet o 80% więcej białka niż mleko matki, co skutkuje nadmiernym spożyciem tego składnika. Podczas gdy zawartość białka w mleku matki dostosowuje się do malejącego zapotrzebowania dziecka, skład mleka modyfikowanego nie zmienia się tak dynamicznie. 

Związek pomiędzy ilością białka w diecie a rozwojem nadmiernej masy ciała wyjaśnia hipoteza wczesnej podaży białka. Według niej nadmierne jego spożycie zwiększa stężenie aminokwasów rozgałęzionych, a co za tym idzie – insuliny i insulinopodobnego czynnika wzrostu 1 (IGF 1) we krwi. To z kolei powoduje zwiększenie liczby adipocytów i masy ciała oraz wzrost ryzyka wystąpienia otyłości i chorób jej towarzyszących w przyszłości.

Obserwacje te dały początek badaniom nad składem mleka modyfikowanego. Wskazują one, że w porównaniu do niemowląt karmionych mieszanką wysokobiałkową, niemowlęta otrzymujące mieszankę niskobiałkową przybierają na masie znacznie wolniej, podobnie do dzieci karmionych piersią. Dzięki temu możliwe jest zmniejszenie ryzyka późniejszego rozwoju nadmiernej masy ciała. 

Wyniki badań skłoniły naukowców do dalszych analiz. Część z badań potwierdza zależność między nadmiernym spożyciem białka w wieku szkolnym a rozwinięciem zwiększonej masy ciała, jednak wyniki nie są jednoznaczne. Wnioski wysunięte przez ekspertów w ostatnich latach pozwalają więc stwierdzić, że okres niemowlęctwa jest szczególnie istotny w kontekście ryzyka rozwoju otyłości. Warto zwrócić więc uwagę na ilość białka w stosowanym mleku modyfikowanym – wybór ten może mieć wpływ na zdrowie dziecka wiele lat później.


Źródło:
Kozioł-Kozakowska A.: Rola białka w programowaniu metabolicznym otyłości dzieci i młodzieży. Pediatria po dyplomie, 2020 (3)